W dniu 16 maja 2017 r. w Centrum Partnerstwa Społecznego „Dialog” im. Andrzeja Bączkowskiego odbyła się konferencja pt.: „O racjonalną politykę rodzinną. Rodzina formacją niezastąpioną?”, dedykowana prof. dr hab. Bożenie Balcerzak-Paradowskiej, z okazji Jej jubileuszu. Konferencję zorganizował CPS „Dialog” wspólnie z Instytutem Pracy i Spraw Socjalnych.
Otwierając konferencję Iwona Zakrzewska, Dyrektor CPS „Dialog”, podkreśliła, że jest dla niej wielką przyjemnością i zaszczytem otwieranie konferencji związanej z jubileuszem prof. Bożeny Balcerzak-Paradowskiej. Dyrektor Zakrzewska przypomniała zebranym, że w dniu wczorajszym, tj. 15 maja, obchodziliśmy Międzynarodowy Dzień Rodzin, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 20 września 1993 r. (rezolucja nr 47/237). Celem tej rezolucji było zwrócenie uwagi świata, rządów, odpowiedzialnych za politykę lokalną, na wagę rodziny jako najmniejszej komórki życia społecznego oraz aby zwrócić uwagę na prawa i odpowiedzialność rodzin. - W 1994 r., kiedy obchodzono pierwsze uroczystości Światowego Dnia Rodzin, prof. Bożena Balcerzak-Paradowska współpracowała z ONZ. (…) Z prof. Bożeną Balcerzak-Paradowską spotkałam się po raz pierwszy kilka lat temu. Współpraca z Panią Profesor była i jest dla mnie niezwykle interesująca, inspirująca i mobilizująca. Pani Profesor swoją postawą wskazała standardy i dobre wzorce stylu i poziomu pracy naukowej i dydaktycznej, których podstawą jest etyka zawodowa, życzliwość i ludzka dobroć - mówiła na zakończenie dyr. Zakrzewska i życzyła prof. Balcerzak-Paradowskiej wielu dalszych lat w zdrowiu i sukcesów zawodowych. Wygłaszając laudację prof. Gertruda Uścińska (IPiSS) przedstawiła zebranym sylwetkę prof. Balcerzak-Paradowskiej. Jubilatka przez 45 lat związana była z Instytutem Pracy i Spraw Socjalnych i w Instytucie uzys kała wszystkie stopnie naukowe, przechodząc klasyczną ścieżkę kariery naukowej - od asystenta do profesora. Pełniła na przestrzeni lat ważne i odpowiedzialne funkcje, w tym m.in. pełniła funkcję Dyrektora Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych, jest Członkiem Komitetu Nauk Demograficznych PAN, jest członkiem Rządowej Rady Ludnościowej. - Polska powieściopisarka Maria Dąbrowska mawiała: Niczego, niczego na świecie nie można przyrównać do radości płynącej z pracy, która się toczy po myśli. Słowa te jakże trafnie i prawdziwie charakteryzują dostojną jubilatkę - człowieka wielkiego umysłu, wielkiej kultury osobistej, która zawsze czerpała ogromną radość ze wszystkich podejmowanych działań. (…) Całokształt pracy Pani Profesor został dostrzeżony, doceniony i wyróżniony w sposób szczególny - Komitet Nauk o Pracy i Polityce Społecznej PAN przyznał jej medal im. prof. Wacława Szuberta. (…) W tym wyjątkowym dniu, zarówno dla Jubilatki jak i dla nas wszystkich, pragnę życzyć Pani Profesor kolejnych cennych inspiracji, entuzjazmu i wielu sił do dalszej wędrówki drogą zawodową, która dla wielu z nas mogłaby być zawodowym i życiowym drogowskazem – mówiła prof. G. Uścińska.
Jako kolejna głos zabrała prof. Stanisława Golinowska (IPiSS), która zauważyła, że bohaterką konferencji jest prof. Bożena Balcerzak-Paradowska, ale także polityka rodzinna, która była sensem życia Jubilatki. Polska polityka rodzinna nigdy nie była jednoznacznie zdefiniowana, dlatego tym bardziej należy się uznanie zespołom, które prowadziły w tym obszarze badania. - Nie spoczywaj na tym, co zostało zrobione, tyle rzeczy zostało opublikowanych, ale trzeba dalej kontynuować, nawet te same badania w nowych czasach (…) Życzę Ci, aby dalej to robić i kontynuować w zdrowiu i w Instytucie Pracy, który był dla Ciebie najważniejszy - mówiła.
Profesor Zenon Wiśniewski (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) zaznaczył, że każdy jubileusz skłania do refleksji i jest okazją do rozważań dla Jubilatki i osób, które spotkały się z nią podczas kariery zawodowej. Dodał, że z podziwem patrzył na zaangażowanie prof. Balcerzak-Paradowskiej w sprawy środowiska, prowadzenie badań i bezgraniczną wiarę w drugiego człowieka. Na zakończenie podziękował za dotychczasową pracę i życzył zdrowia, dobrego korzystania z czasu, realizacji starych marzeń i nowych zamierzeń.
Profesor Janusz Witkowski (Wyższa Szkoła Ekonomii, Prawa i Nauk Medycznych w Kielcach) przeczytał list gratulacyjny od prof. Józefiny Hrynkiewicz, Przewodniczącej Rządowej Rady Ludnościowej. Profesor Witkowski podkreślając profesjonalizm zawodowy i życzliwość oraz serdeczność, z jaką Jubilatka odnosi się do wszystkich, życzył prof. Balcerzak-Paradowskiej wszystkiego najlepszego.
Poseł dr Ewa Tomaszewska, w imieniu Sejmowej Podkomisji Rodziny, podziękowała za ogromny wkład pracy podejmowanej na rzecz polskich rodzin.
Dyrektor IPiSS dr Łukasz Arendt w swoim wystąpieniu skupił się na dokonaniach i w współpracy, jaką prof. Balcerzak-Paradowska realizowała w Instytucie. Podkreślił, że Jubilatka nigdy nie odmówiła współpracy, gdy była potrzebna nawet, jeśli warunki temu nie sprzyjały. - Trudno jest znaleźć adekwatne słowa oddające całą wdzięczność, którą Instytut i ja dla Pani Profesor mamy - mówił.
Doktor Aleksandra Wiktorow (Rzecznik Praw Ubezpieczonych) składając Jubilatce życzenia, wspominała wspólne początki współpracy w Instytucie.
Doktor Dorota Głogosz (IPiSS) przeczytała list gratulacyjny od doktorantki Haliny Misiewicz.
Panel dyskusyjny
Panel dyskusyjny prowadził prof. Janusz Witkowski, który podkreślił ważność tematu konferencji, jakim jest racjonalna polityka rodzinna. W ramach myślenia o racjonalnej polityce rodzinnej powinniśmy zdefiniować cele tej polityki, które zależą od wielu elementów, przede wszystkim od diagnozy sytuacji polskich rodzin oraz oceny dotychczasowej polityki rodzinnej.
Profesor Piotr Szukalski (Uniwersytet Łódzki), jako demograf zastanawiał się, na ile taka racjonalność jest możliwa? Sceptycyzm prof. Szukalskiego ma 3 źródła: 1) słabość diagnostyczna (6-7% ludności przebywa za granicą, z czego 4% na stałe, co rzutuje na oficjalne statystyki - np. wg ostatniego spisu współczynnik dzietności osiągnął poziom 1,31, a uwzględniając młodych przebywających za granicą współczynnik dzietności wynosi 1,63 – różnica jest kolosalna); 2) niesprecyzowane cele polityki rodzinnej, które odzwierciedlają wartości, jakie współczesne społeczeństwa wskazują wobec rodziny; nie do końca jesteśmy w stanie jednoznacznie zdecydować, w jakim stopniu władze publiczne powinny być neutralne wobec tego typów wyborów demograficznych, w jakim stopniu powinny je kształtować; 3) nie do końca potrafimy ocenić skuteczność instrumentów podejmowanych w ramach polityki rodzinnej.
Doktor Agnieszka Chłoń-Domińczak (SGH) zaznaczyła, że polityka rodzinna powinna uwzględniać, że to coś więcej. Polityka rodzinna jest de facto polityką horyzontalną – nie możemy mówić o polityce rodzinnej w oderwaniu od polityki społecznej, polityki rynku pracy, polityki ludnościowej czy polityki mieszkaniowej.
Doktor Lucyna Machol-Zajda (Akademia Kultury Informacyjnej) mówiła o czasie, który jest domeną jej badań. Czas jest w nas i jest najcenniejszą wartością. Podróż przez czas odbywamy tylko jeden raz. Patrząc na rodzinę musimy patrzeć z określonej perspektywy. To nie jest tylko mąż, żona i małe dzieci. Obecnie mamy do czynienia ze zmianą struktury społeczeństwa i ze starzeniem się społeczeństwa, a co za tym idzie z opieką długoterminową, którą sprawuje głównie kobieta.
Profesor Jacek Męcina (UW) zaznaczył, że wszyscy powinniśmy podziękować prof. Balcerzak-Paradowskiej, która niestrudzenie przez lata upominała się o politykę rodzinną. W swoim wystąpieniu nadmienił m.in., że od kilku lat można zaobserwować działania, by rodzinom było łatwiej.
Profesor Piotr Błędowski (IPiSS) zastanawiał się jak rozumieć racjonalność polityki rodzinnej. Jego zdaniem o racjonalności łatwiej jest mówić charakteryzując ją w sposób negatywny – czym ona nie jest niż czym jest. Dodał, że racjonalność to nie jest efektywność i nie może być zrównywana z efektywnością.
Profesor Janusz Szymborski (Wszechnica Polska Szkoła Wyższa TWP w Warszawie) podziękował prof. Balcerzak-Paradowskiej za podejście do polityki ludnościowej w aspekcie rodzinnym.
Profesor Kazimierz Frieske (IPiSS) zauważył, że sceptycznie przyglądając się idei racjonalności, nie tylko w zakresie polityki rodzinnej, wiadomo od wielu lat, że racjonalności są różne, bo odwołują się do różnych informacji.
Profesor Irena Kotowska (SGH) podziękowała Jubilatce, że dzięki współpracy, jaka zaczęła się w l. 90., zainteresowała się polityką rodzinną. Wyraziła także nadzieję, że prof. Balcerzak-Paradowska będzie kontynuowała i przyciągała nowe osoby i przekonywała, że polityka rodzinna jest ważna.
Piotr Szumlewicz (OPZZ) zwrócił uwagę, że podczas konferencji mówiono o tradycyjnym modelu rodziny, a czasy się zmieniły i należałoby stworzyć nową definicję rodziny. Część rodzin żyje w związkach pozamałżeńskich, wychowuje dzieci będąc singlami, ale nie osobami samotnymi.
Profesor Anna Merta-Olejniczuk (Instytut Cen, Koniunktur i Rynku) zauważyła, że wszystkie poruszone podczas konferencji polityki (rodzinna, mieszkaniowa, senioralna, edukacyjna) mają swoje specyfiki, ale mają też pewne wspólne elementy. Jej zdaniem trzeba sięgać do tego, co jest wspólne, a wspólnym elementem wszystkich polityk jest podnoszenie jakości życia, czyli to co staje się wyznacznikiem polityki społeczno-gospodarczej.
Na zakończenie konferencji prof. Bożena Balcerzak-Paradowska (IPiSS) podziękowała zebranym za przygotowanie konferencji i tak miłe życzenia.
